POLİKİSTİK OVER

NEDİR?

Polikistik Over Sendromu (PCOS) kadınlarda sık görülen bir hormon dengesizliğidir. Kadının yumurtalıklarında birden fazla yumurta hücresinin gelişmesi ve çatlayamaması sorunudur.Oluşan ancak gelişip çatlayamayan yumurtalar,bazı hormonal dengesizliklere sebep olabilir.PCOS, yumurtalıkların anormal miktarda androjen (genellikle kadınlarda küçük miktarlarda bulunan erkek seks hormonları) ürettiği bir durumdur.

PCOS’un nedeni hala tam olarak anlaşılmış değildir.Beynin alt kısmında yer alan ve “hipofiz” adı verilen bir bezden salgılanan “LH” hormonu, polikistik over sendromu hastalarında daha yüksektir. LH hormonu etkisi ile yumurtalıklardan daha fazla miktarda erkeklik hormonu salgılanır ve bu da şikayetlere neden olur. Ayrıca polikistik over sendromu olan kadınların yumurtalıkları olması gerektiği gibi çalışmaz.Normal şartlarda kadınlar, bir adet dönemi boyunca yumurtalıkları içinde bir yumurta hücresini folikül adı verilen içi sıvı dolu bir kesecik içinde büyütür ve olgunlaştırırlar, fakat PCOS olgularında tek bir büyük folikül yerine çok sayıda küçük kist ortaya çıkar. Bu nedenle yumurta gelişimi olmaz ve hormonlarda düzensizlik oluşur.

PCOS BELİRTİLERİ NELERDİR?

• Adet düzensizliği (Genellikle gecikme gözlenir.)

• Kilo alma ve obezite

• Tüylenmede artış

• Saç dökülmesi

• Sivilce

• Hamile kalmakta güçlük

Bunlarla birlikte eğer uygun tedavi uygulanmaz ise uzun dönemde PCOS bazı sağlık sorunlarının gelişmesine de neden olabilir:

• Şeker hastalığı (Diyabet)

• Yüksek kolesterol ve kalp hastalıkları (özellikle kalp damar tıkanıklıkları)

• Uyku apnesi olarak bilinen ve uyku sırasında soluk alıp vermenin kesildiği durumlar; Uyku apnesi PCOS hastalarının yaklaşık olarak yarısında gözlenir ve gün içinde hasta halsiz ve uykuludur. Tanısı için uyku testlerine ihtiyaç vardır.

PCOS VE BESLENME

Polikistik over semptomlarının azalmasında beslenme faktörü büyük bir yer tutar. Vücut ağırlığında %5’lik azalma semptomların ortadan kalkmaya başlamasında yardımcıdır. Polikistik over, beraberinde insülin direncine sebep olabilir ve kısır döngüye girilebilir. Buradaki önemli faktör kişiye özgü beslenme programı oluşturmaktır. Genel hatlarıyla beslenmede dikkat edilmesi gerekenler şu şekilde sıralanabilir:

1. Glisemik indeksi düşük olan besinler tüketilmelidir. Bazı besinler tüketildiğinde kan şekerinde hızlı artışa sebep olabilir. Bu besinler yüksek glisemik indekse sahiptir. PCOS’u olan kadınlar, düşük glisemik indeksli besinleri tercih etmelidir. Besinlerin glisemik indekslerini öğrenmek istiyorsanız tıklayın.

2. Kaliteli protein ve yağlar tüketilmelidir. Haftada iki kez balık tüketilebilir. Çünkü omega-3 içerir ve kaliteli bir protein kaynağıdır. Az yağlı kırmızı et, tavuk göğüs, hindi, balık ve yumurta, az yağlı peynirler gibi hayvansal kaliteli protein kaynaklarının tüketimine ve miktarına dikkat edilmelidir. Yemeklerde ayçiçek yağı ve zeytin yağı gibi bitkisel kaynaklı yağlar kullanılmalıdır. Kuyruk yağı, iç yağ, tereyağı gibi donmuş yağların tüketiminden kaçınılmalıdır. Ceviz, badem, fındık gibi yağlı tohumlar; zeytin, avokado gibi bitkisel doymamış yağlar tercih edilmelidir.

3. Trans yağlardan uzak durulmalıdır.

4. Anti-inflamatuar besinler tüketebilirsiniz.Zerdeçal, zencefil, domates, sarımsak, somon balığı, zeytinyağı ve pul biber gibi baharatlar anti-inflamatuara etkisi yüksek olan besinlerdir. Belirtilen besinler vücutta iltihaplanma riskini azaltır.

5. İyi bir lif ve protein kaynağı olan kuru baklagiller haftada iki kez tüketilebilir. (Gaz şikayeti ve sindirim problemine sebep olmuyorsa) Lif içeriği yüksek besinler: Brokoli,Brüksel lahanası, ,  kabak karnabahar gibi sebzeler; mercimek, kuru fasulye gibi bakliyatlar ve armut, ananas çilek gibi meyveler beslenme programına dahil edilebilir.

6. Yeterli vitamin ve mineral alımına dikkat edilmelidir.

7. Su tüketimine özen gösterilmelidir. Yaz aylarında terleme ile su kaybı artacağından bu miktarı artırılabilir. Kilogram başına 0,33 litre su tüketilmelidir. Çay, kahve, gazoz su yerine geçmez. Aksine vücuttan su atımına sebep olur.

PCOS’ta beslenmenin önemi kadar egzersiz ve hareketli bir yaşamda oldukça önemlidir. 

Polikistik over, kişiye özel beslenme programları ile etkileri baskılanabilen bir hastalıktır. Ayrıntılı bilgi almak ve sağlıklı yaşama adım atmak istiyorsanız iletişime geçebilir, randevu alabilirsiniz.